Decyzja Komisji Europejskiej o pozostawieniu 1,2 miliardów euro na kolei nie jest zaskoczeniem. Przesunięcie tych pieniędzy na budowę dróg stanowiłoby niebezpieczny precedens i wyłom w unijnej polityce promowania środków transportu przyjaznych środowisku. Czy mamy jednak szanse na wykorzystanie tych funduszy? - pytają w komentarzu Anna Żyłka i Janusz Zubrzycki z ZDG TOR.
Niewątpliwie wykorzystanie funduszy będzie bardzo trudne, patrząc na dotychczasowe tempo wydatkowania pieniędzy na inwestycje kolejowe. Należy jednak pamiętać, że duża część procesu realizacji projektów kolejowych przypada na fazę przygotowawczą tj. pozyskanie wszystkich niezbędnych decyzji administracyjnych, ogłoszenie przetargów i opracowanie dokumentacji projektowej. W wielu z obecnie realizowanych inwestycji postępowania przetargowe zostały zaplanowane na bieżący rok, co oznacza, że większość robót budowlanych będzie realizowana w latach 2013 i 2014, i, co się z tym wiąże, wydatkowanie środków znacznie wzrośnie w tych właśnie latach.
Bardzo prawdopodobne jest, że po rozstrzygnięciu przetargów w bieżącym roku, uwolnione zostaną kolejne środki. Do tej pory postępowania wygrywali wykonawcy, oferujący kwoty niższe, niż określone w budżecie projektu na Liście Projektów Indywidualnych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Istotne jest zatem nie tylko terminowe realizowanie projektów już rozpoczętych, ale także wskazanie dużej liczby nowych inwestycji, które będą mogły być zrealizowane w 3 lata. W przypadku projektów kolejowych takimi przedsięwzięciami mogą być w praktyce jedynie projekty rewitalizacyjne. PKP PLK ma już pomysły na takie projekty. Wprawdzie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego cały czas zastrzega, że Komisja nie wyraziła jeszcze zgody na dofinansowanie tego typu przedsięwzięć, jednakże w prace nad rewitalizacjami już zaangażowano ciało doradcze Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Inwestycyjnego tj. Inicjatywę Jaspers. Może to wskazywać na co najmniej „przyjazne” podejście do realizacji tego typu projektów. Poza wskazanymi wyżej propozycjami PKP PLK szuka jeszcze innych możliwości, stąd projekty modernizacji przejazdów, czy rozjazdów. Co ważniejsze jednak, w miarę upływu czasu, gdy coraz wyraźniej widać koniec okresu programowania, następuje mobilizacja wszystkich instytucji zaangażowanych w proces oceny wniosków i rozliczenia środków. Również Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, które do tej pory oczekiwało na decyzje Komisji, teraz nie będzie miało wyboru, tylko będzie się musiało aktywnie zaangażować w poszukiwanie źródeł wykorzystania środków. W ten sposób zatrzymanie pieniędzy unijnych na kolei będzie już nie tylko sprawą PKP PLK, ale stanie się sprawą prestiżową dla każdej z instytucji zaangażowanych w proces oceny i wydatkowania środków. Paradoks polega na tym, że tak powinno być od samego początku perspektywy finansowej, niestety, jak to w życiu bywa, poziom determinacji rośnie wraz ze zbliżaniem się terminów.
Nie należy zapominać, że „pieniądze na kolej” to nie tylko środki finansowe na modernizacje linii, ale również na projekty „miejskie”, czy zakupu taboru. To również dofinansowanie inwestycji w transport intermodalny. Poszukiwanie przez PKP PLK sposobów na wykorzystanie środków nie wystarczy. Szansą jest aktywizacja samorządów i przewoźników pasażerskich. Należy również dostrzec plany inwestycyjne przewoźników towarowych, możliwości budowy centrów logistycznych, zakupu taboru.
Czy jest szansa na wykorzystanie środków? Wydaje się, że jest to ostatni dzwonek na określenie ostatecznego zakresu inwestycji a potem na konsekwentną ich realizację. W świetle obecnego kryzysu finansowego w państwach europejskich, może to być dla nas ostatnia szansa na poprawę stanu naszej kolei z wykorzystaniem środków europejskich w tak dużym zakresie. Konieczna jest tu jednak współpraca wszystkich instytucji, a nie tylko przerzucanie odpowiedzialności na potencjalnych beneficjentów.
Kwestie interoperacyjności w infrastrukturze będą tematyką seminarium RBF, które odbędzie się 23 kwietnia. Spotkanie "Podsystem Infrastruktura - problematyka interoperacyjności i systemu oceny zgodności" poruszy zasady i warunki przygotowania i realizacji modernizacji oraz rewitalizacji linii kolejowych, weryfikację zgodności podsystemu Infrastruktura z prawem Unii Europejskiej, nowe wymagania w zakresie dopuszczania do eksploatacji i interoperacyjność kolei w Unii Europejskiej.
Więcej danych nt. seminarium, program i formularz zgłoszeniowy dostępne tutaj.
Zapisz się do newslettera:
